Tết Hàn thực là gì?

Đối với người Việt, Tết Hàn thực còn gọi là Tết bánh trôi bám chay, diễn ra vào ngày 3/3 Âm lịch hằng năm. Tết Hàn thực 2025 rơi vào thứ Hai, ngày 31/3 Dương lịch.

Tết Hàn thực xuất hiện chủ yếu ở Việt Nam, Trung Quốc.

Tại Việt Nam, đây là dịp để con cháu thể hiện sự kính trọng, tri ân công ơn nuôi dưỡng của ông bà, tổ tiên và cầu mong có một cuộc sống bình an, thanh tịnh, viên mãn.

Vào ngày này, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cúng để dâng lên tổ tiên. Đây là không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn là thời điểm để gia đình quây quần, gắn kết tình cảm, cùng nhau hướng về những điều tốt đẹp, giữ gìn văn hóa truyền thống.

Tết Hàn thực 2025: Mâm cúng đúng phong tục truyền thống có gì?

Mâm cỗ cúng Tết Hàn thực của người Việt có sự khác biệt theo từng địa phương, theo quan niệm và điều kiện riêng của từng gia đình. Vào ngày này, gia chủ không cần chuẩn bị mâm cao cỗ đầy. Lễ vật dâng cúng khá đơn giản nhưng vẫn mang những ý nghĩa tốt đẹp.

Gia chủ có thể chọn lễ vật đặt lên mâm cúng Tết Hàn thực 2025 tùy theo phong tục địa phương, điều kiện của gia đình.

Trên mâm cúng Tết Hàn thực thường không thể thiếu một số vật phẩm sau:

• Bánh trôi và bánh chay

Tết Hàn thực còn được gọi là Tết bánh trôi, bánh chay nên bánh trôi và bánh chay chính là linh hồn của mâm cúng, là món không thể thiếu trên bàn thờ vào ngày 3/3 âm lịch hằng năm.

Gia chủ sẽ chuẩn bị 3 hoặc 5 đĩa bánh trôi, 3 hoặc 5 bát bánh chay. Số lượng viên bánh trôi, bánh chay trong một bát/đĩa cũng là số lẻ. Người ta chọn số lẻ vì đây là số tượng trưng cho may mắn, sự sinh sôi.

Bánh trôi và bánh chay đều được làm từ bột gạo nếp nhưng phần nhân và cách chế biến có chút khác biệt. Bánh trôi là các viên bột nếp được vo tròn, bên trong có nhân đường phên. Bánh được luộc chín rồi vớt ra đĩa. Bên trên có thể rắc thêm một ít vừng rang.

Bánh chay cũng được làm từ bột nếp nhưng phần nhân bên trong có thể dùng đậu xanh hoặc không nhân. Bánh được luộc chín, vớt ra bát và chan nước đường lên trên.

Những viên bánh trôi tròn đầy, trắng muốt tuy đơn giản những thể hiện sự trọn vẹn, tượng trưng cho trời đất. Trong khi đó, bánh chay có vỏ trắng mềm mại, đại diện cho sự tinh khiết, tấm lòng thành kính.

Ngày nay nhiều người thích làm bánh trôi, bánh chay nhiều màu nhưng những chiếc bánh làm từ bột gạo nếp nguyên chất, trắng tinh thể vẫn là lựa chọn tốt nhất vì nó thể hiện được sự giản dị, tinh khiết.

• Mâm ngũ quả

Một trong những thứ không bao giờ thiếu trong các mâm cỗ cúng chính là trái cây tươi. Gia chủ có thể chuẩn bị ngũ quả - 5 loại quả đại diện cho ngũ hành để đặt lên bàn thờ. Những loại quả này có màu sắc đa dạng tượng trưng cho sự cân bằng âm dương, đem lại sức sống và tài lộc cho gia đình.

• Hương, hoa, trầu cau

Trầu ca thể hiện có lòng thành kính, sự gắn kết. Gia chủ chọn những quả cau tươi, lá trầu xanh mướt để đặt lên bàn thờ.

Hoa tươi có thể tùy chọn theo điều kiện gia đình nhưng nên lựa những loại hoa có ý nghĩa tốt như hoa cúc, hoa bưởi, hoa cau, hoa hồng... Các loại hoa này vừa giúp không gian cúng thêm trang trọng, đẹp mắt, vừa mang ý nghĩa cầu bình an, tài lộc.

Sau khi bày lễ cúng, gia chủ sẽ thắp 3 hoặc 5 nén hương để mời thần linh, gia tiên.

• Nước sạch, đèn, nến

Gia chủ sẽ đặt một ly nước sạch lên bàn thờ để thể hiện lòng biết ơn và sự thanh lịnh.

Ngoài ra, hãy chuẩn bị thêm một cặp nến hoặc đèn dầu. Thắp đèn hoặc nến trong trường hợp này thể hiện ý nghĩa dẫn đường cho tổ tiên về chứng giám.

Ngoài các lễ vật cơ bản nói trên, gia chủ có thể tùy chọn sắm thêm những món khác để đặt lên mâm cỗ như xôi chè, thạch rau câu, thạch đậu, bánh xu xê...

* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.